fot. elblag.net
Głównym obowiązkiem straży jest ochrona spokoju i porządku w miejscach publicznych, ale jak wynika ze statystyk, w dużej mierze poświęca się ona drugiemu z ustawowych zadań – kontroli ruchu drogowego. W zeszłym roku straż miejska i gminna wystawiła kierowcom łącznie 2 097 600 mandatów, tym samym wyciągając z ich portfeli 211 437 300 zł.
Kierowcy, miejcie się na baczności
Na dzień 31 grudnia 2012 r. na terenie całego kraju funkcjonowało łącznie 596 oddziałów straży miejskiej i gminnej. Z roku na rok rośnie liczba oddziałów straży. W porównaniu z rokiem 2011 ich liczba wzrosłao 22. Najwięcej oddziałów znajduje się w województwie zachodniopomorskim, wielkopolskim i dolnośląskim. Porządku w całej Polsce strzeże w sumie 9 790 strażników. Zgodnie z art. 11 Ustawy o straży gminnej, do zadań straży należy w szczególności ochrona spokoju i porządku w miejscach publicznych. Jako drugi obowiązek wymieniono czuwanie nad porządkiem oraz kontrole ruchu drogowego – w zakresie określonym w przepisach o ruchu drogowym. Nie ulega jednak wątpliwości, że straże gminne i miejskie poświecają się głównie realizacji drugiego zadania.
W 2012 roku straż ujawniła 2 097 600 wykroczeń przeciwko bezpieczeństwu i porządkowi w komunikacji. Lwią część stanowią wykroczenia zarejestrowane przez urządzenia rejestrujące – 1 109 763 ujawnionych wykroczeń, skutkujących 965 335 mandatami na łączną kwotę 160 012 905 zł. Mandaty wystawione kierowcom stanowią niemal 81% wszystkich mandatów nałożonych przez straż. Dla porównania, grzywny za wykroczenia przeciwko porządkowi i spokojowi publicznemu stanowią tylko 2,9 %, a przeciwko bezpieczeństwu osób i mienia zaledwie 0,7%. Warto więc wiedzieć jakie uprawnienia straż posiada wobec kierowców.
Do czego straż ma prawo
Strażnik ma prawo do udzielania pouczeń, legitymowania, a także ujęcia osób stwarzających zagrożenie i doprowadzenia ich do najbliższej jednostki Policji. Może dokonywać kontroli osobistej i przeszukiwania bagaży, ale tylko w przypadku uzasadnionego podejrzenia, że dana osoba popełniła czyn zabroniony. Ma również prawo do zatrzymania pojazdu, wylegitymowania uczestnika ruchu i wydawania mu wiążących poleceń odnośnie korzystania z drogi lub pojazdu. Straż miejska ma prawo do nakładania grzywien w postępowaniu mandatowym, dokonywania czynności wyjaśniających i kierowania wniosków o ukaranie do sądu. W 2012 r. skierowała do sądu 102 300 wniosków o ukaranie kierowców. Straż może także wydawać dyspozycje odholowywania pojazdów i unieruchamiania ich przy pomocy blokady kół, o ile nie będzie to zagrażało bezpieczeństwu. W ubiegłym roku założono 127 178 blokad i odholowano 27 750 pojazdów. Może również dokonywać kontroli drogowych. Obowiązkiem straży jest uniemożliwienie prowadzenia pojazdu osobie będącej pod wpływem alkoholu (lub innych środków odurzających) i zaczekanie na przyjazd policji.
Kontrole drogowe
Strażnicy miejscy mogą dokonywać kontroli ruchu drogowego wobec kierowców, którzy nie zastosowali się do zakazu ruchu w obu kierunkach oraz naruszających przepisy ruchu drogowego, gdy zostało to zarejestrowane za pomocą urządzeń pomiarowych. Mogą także skontrolować uczestników ruchu drogowego, gdy naruszają oni przepisy o zatrzymaniu lub postoju pojazdów, ruchu pieszych, bądź też o ruchu motorowerów, rowerów, wózków rowerowych, pojazdów zaprzęgowych, o jeździe wierzchem lub pędzeniu zwierząt. Straż miejska posiada również prawo do przeprowadzania kontroli publicznego transportu drogowego (na podstawie art. 45 ust. 1 ustawy z dn. 16 grudnia 2010 o publicznym transporcie zbiorowym). Strażnik podejmujący interwencję musi być umundurowany, a działania może podejmować tylko na obszarze gminy, którą reprezentuje. Ma obowiązek poinformowania o powodzie zatrzymania i okazania legitymacji służbowej na żądanie kierowcy.
Urządzenia rejestrujące
Straż miejska może kontrolować prędkość z jaką poruszają się kierowcy za pomocą fotoradarów przenośnych. W porównaniu z rokiem 2011 wzrosła liczba takich urządzeń. Na wyposażeniu straży w ubiegłym roku było 333 fotoradarów, czyli o 97 więcej niż w roku poprzednim. Straż obowiązują jednak pewne ograniczenia, w kwestii rozstawiania sprzętu pomiarowego. – Po pierwsze, może ustawiać takie urządzenia tylko w obszarze zabudowanym. – mówi Agnieszka Kaźmierczak, operator systemu Yanosik – Po drugie, wymagane jest do tego uzyskanie zgody od miejscowego komendanta policji. – dodaje. Kontrola musi oczywiście odbywać się w uzgodnionym czasie i miejscu, które powinno być odpowiednio oznakowane (znakiem D-51). Urządzenie pomiarowe musi także posiadać ważną homologację, w przeciwnym wypadku kierowca nie będzie zobowiązany do zapłacenia mandatu. Lokalne media często informują o tym, gdzie w danym tygodniu można spodziewać się kontroli prędkości przeprowadzanej przez straż miejską. Dla tych, którzy nie mają czasu na pozyskanie takich informacji pomocna może okazać się aplikacja dla kierowców – Nasi użytkownicy mogą ostrzegać się wzajemnie o różnego rodzaju zdarzeniach na drodze, w tym także o kontrolach przeprowadzanych przez różne służby – dodaje A. Kaźmierczak, Yanosik.pl.
Zdjęcia z ukrycia
Warto pamiętać, że przenośny fotoradar może rejestrować poczynania kierowców także z ukrycia, gdy jest on "schowany" w nieoznakowanym samochodzie. Pomiar może być dokonywany tylko wtedy, gdy auto nie znajduje się w ruchu. Strażnicy miejscy mogą dokonywać tego typu kontroli tylko na drogach gminnych, powiatowych i wojewódzkich oraz drogach krajowych w obszarze zabudowanym, z wyłączeniem autostrad i dróg ekspresowych. W przypadku zarejestrowania wykroczenia za pomocą odpowiedniego urządzenia, straż może żądać od właściciela pojazdu wskazania osoby, której w określonym czasie powierzył pojazd.
