Czterdzieści lat minęło... w kościele Bożego Ciała

 fot. Konrad Kosacz / Czesław Misiuk

Ewa Bielińska
napisz do mnie ‹
moje inne artykuły ‹

Na ulicy Robotniczej 29, tuż przy skrzyżowaniu z ul. Teatralną, stoi kościół Bożego Ciała w otoczeniu parku położonego w miejscu dawnego cmentarza. Będzie on tematem dzisiejszej wycieczki w czasy PRL (i jeszcze dalej).

Kościół Bożego Ciała wybudowany został w 1405 roku na gruzach dawnej kapliczki św. Jerzego, która spłonęła pięć lat wcześniej. Z owego pożaru ocalała nienaruszona Hostia, a ponieważ uznano to za znak łaski Bożej, postanowiono nadać nowej świątyni wezwanie Bożego Ciała. Zasłynęła ona nie tylko cudowną relikwią, lecz również unikatowymi elementami architektury. Należało do nich drewniane, wiszące sklepienie – wyjątkowe ze względu na to, że zamiast unosić się ku górze, opadało ku dołowi, symbolizując spływającą z niebios łaskę Boga. Wnętrze kościoła na przestrzeni wieków zdobiły cenne gotyckie i barokowe zabytki, w tym organy. Przy kościele funkcjonował również szpital i przytułek, a obok budowli znajdował się od czasów średniowiecznych cmentarz, na którym dziś wytyczone są alejki parku. W XVIII wieku od wschodu dobudowano prezbiterium z muru pruskiego. Pod koniec XIX wieku rozebrano je, postawiono zaś transept i prezbiterium, które nadały kościołowi Bożego Ciała plan krzyża.

Po wkroczeniu do miasta Armii Czerwonej w 1945, budynek doszczętnie spłonął, a jego cenne wyposażenie zniknęło. Powojenne losy nie były dla świątyni łaskawe. Nie powiodły się plany jej odbudowy. Wniosek proboszcza parafii św. Mikołaja został przez władze odrzucony. Ruiny przez długie lata stały w centrum miasta. W latach 50. celem poszerzenia ulicy Robotniczej, budowlę okrojono z transeptu i prezbiterium, przez co jej rozmiary zmniejszyły się prawie o połowę (obok dla porównania zdjęcie kościoła w jego oryginalnych rozmiarach). Dopiero w latach 70 podjęto decyzję o odbudowie. Jej projekt zakładał połączenie zabytkowego charakteru budynku z elementami nowoczesności. Powstała w ten sposób dziwna, betonowo-szklana hybryda z oszkloną ścianą wschodnią.

Budynek zaadaptowano do celów świeckich. Utworzono tu Spółdzielczy Dom Kultury „Pegaz”. We wnętrzu dawnego kościoła odbywały się dyskoteki. W latach 80. na wniosek działaczy NSZZ „Solidarność” obiekt przeszedł pod administrację Kościoła Katolickiego, który utworzył tu instytucje i organizacje kościelne o charakterze charytatywnym. Lata 90. przyniosły świątyni kolejną przebudowę. Przywrócenie oryginalnego kształtu i rozmiaru było już niemożliwe, jednak kościół ponownie zaczął przypominać gotycką budowlę sprzed lat. Położono dwuspadowy dach, a szklaną ścianę zastąpiono murowaną. Nie zrekonstruowano jednak barokowego zwieńczenia wieży. Kto wie, może jeszcze kiedyś to nastąpi.

Obecnie w dawnym kościele Bożego Ciała mieści się Diecezjalny Ośrodek Duszpasterstwa oraz Centrum Kultury Chrześcijańskiej.