fot. Czesław Misiuk / Konrad Kosacz
W kolejnym odcinku naszego cyklu, kilka słów o ulicy 1 Maja. Rozciągająca się pomiędzy placem Słowiańskim a placem Konstytucji ulica, jest jednym z najstarszych i prawdopodobnie najbardziej rozpoznawalnych traktów naszego miasta.
Już w XIX wieku należała do głównych ulic Elbląga. Budowano tu kamienice, banki i sklepy. Podobnie rzecz miała się w latach powojennych. Spacerując ulicą 1 Maja, mijamy dziś kilkupiętrowe kamienice i współczesne zabudowania oraz mieszczące się w nich sklepy, banki, restauracje, bary i punkty usługowe. Jej środkiem od ponad 120 lat przejeżdżają tramwaje. Ulica ta jest jednym z najpopularniejszych, oprócz Starówki, miejsc spacerów odwiedzających Elbląg turystów a także samych mieszkańców. Chętnie obieramy ją za cel przechadzek, tkwi w niej bowiem sporo uroku i klimat dawnego miasta.
Na zaprezentowanych zdjęciach z połowy lat siedemdziesiątych widzimy niektóre z dobrze znanych nam punktów na planie ulicy. Nasz mały przegląd rozpoczniemy od placu Słowiańskiego i charakterystycznej bryły dawnego Prezydium Policji, po wojnie zaadaptowanego na hotel robotniczy elbląskiego „Zamechu”. W 1991 roku przekształcono go na czterogwiazdkowy Hotel Elzam, dziś zaś mieści się tu Arbiter Hotel. Przy budynku, nieopodal przystanków tramwajowych, stoi zabytkowa fontanna, na której stał niegdyś pomnik założyciela Elbląga, krzyżackiego mistrza Hermanna Balka. Od 1945 roku nie ma tu żadnego pomnika, jednak schodki wiodące ku fontannie są niezmiennie miejscem odpoczynku strudzonych przechodniów.
U wlotu na ulicę 1 Maja, po lewej stronie, od lat stoi dumnie gmach banku PKO. Jak w latach siedemdziesiątych, tak i dziś, klienci wchodzą doń przez drzwi w narożniku budynku. Nieco dalej, za dawnym „Orbisem” wygląda ku nam Restauracja Słowiańska, mieszcząca się w budynku przedwojennego Hotelu „Central”. Ten sam lokal widzimy na zdjęciu wykonanym dziś, prawie czterdzieści lat później.
Kilkanaście metrów dalej, tym razem po prawej stronie, za wylotem z ulicy Chmurnej, znajduje się obecnie mały sklepik warzywniczy. Gdy porównamy zdjęcia współczesne i archiwalne, widzimy że w miejscu tym można było zaopatrzyć się w warzywa i owoce również w latach siedemdziesiątych.
Idąc dalej, mijamy szereg lokali gastronomicznych i punktów usługowo-handlowych, w tym aptekę, dawną Cepelię (dziś kwiaciarnię) czy gmach Kredyt Banku, po czym dochodzimy do "centrum" ulicy. Z jednej strony znajduje się tu Pomnik Ofiar Grudnia 1970, z drugiej zaś popularny „Pigalak” - skwerek, na którym od lat funkcjonuje rozległa fontanna, otoczona ławeczkami, stolikami piknikowymi, a w sezonie ogródkami piwnymi. Warto w tym miejscu skręcić ku zieleniącym się drzewom Parku Planty.
Na kolejnych zdjęciach widzimy zabudowania pomiędzy „Pigalakiem” (Skwerem Mariana Sawicza), a skrzyżowaniem z ulicami 12 Lutego i Hetmańską. Zdecydowana większość lokali przez ostatnie czterdzieści lat zdążyła zmienić swych właścicieli. Wyjątkiem pod tym względem jest chyba tylko sklep jubilerski. W miejscu sklepu meblowego, oferującego tak bogaty wybór wersalek, jak to widać na fotografii, przed laty był Empik, obecnie zaś Deutsche Bank.
Pozostał nam ostatni odcinek ulicy 1 Maja, od skrzyżowania z ulicą 12 Lutego i Hetmańską do placu Konstytucji. Wielu z nas pamięta z pewnością: dawny Rzemieślniczy Dom Towarowy (obecnie Centrum Taniej Odzieży), Delikatesy „Społem” czy też kawiarnię „Mocca” (dziś Elbląski Uniwersytet Robotniczy). Po lewej stronie niezmiennie od 1912 roku stoi gmach sądu. Ulicę zaś zamyka plac Konstytucji, niegdyś plac Jedności Narodu, położony w miejscu dawnego połączenia ulicy 1 Maja z ulicą Traugutta.
