Czterdzieści lat (i jeszcze trochę) minęło... na Moście Niskim

 fot. Konrad Kosacz

Ewa Bielińska
napisz do mnie ‹
moje inne artykuły ‹

Nasz cykl wyłamuje się dziś z ram, by zamiast czterdzieści lat wstecz, cofnąć się do roku 1945, gdy remontowano Most Niski.

Po zawirowaniach związanych z budową mostów zwodzonych na rzece Elbląg, która swoją drogą trwa w najlepsze, być może nikt już nie ma ochoty o nich czytać. Jednak teraz, gdy prace jeszcze trwają, jest idealna okazja, by porównać dwie fotografie. Pierwszą z 1945 roku, która uwieczniła prace nad odbudową uszkodzonego w wyniku walk mostu i drugą z dnia wczorajszego, na której podobni robotnicy (schowani pod plandekami) uwijają się przy pracach wykończeniowych nad nowym mostem zwodzonym. Widzimy więc jak historia zatoczyła koło.

Historia mostu sięga XVI wieku i czasów, gdy na elbląskiej ziemi działali kupcy angielscy. Aby połączyć Stare Miasto z nowo zagospodarowaną Wyspą Spichrzów, w 1580 u wylotu ul. Tobiasza (dziś  Studzienna) wybudowano Most Niski (Leege Brucke), zwany również Mostem Tobiasza, Żuławskim lub Nizinnym, w odróżnieniu od Mostu Wysokiego (Wyżynnego), w ciągu ulic Mostowej i Kupieckiej. Drewniany most o zwodzonej konstrukcji w 1885 roku zastąpiono mostem zwodzonym ze stali. Przechodzili po nim piesi i przejeżdżały wozy i automobile. Opierający się na ceglanych filarach most posiadał łamane wpół przęsło, podnoszone systemem korbowym tak, by statki mogły przepływać bez kolizji. Most ten, wprawdzie uszkodzony, przetrwał wojnę, a po odbudowie funkcjonował do 1984 roku. Wówczas oceniono, iż jest już wyeksploatowany, złożono go i postawiono w jego miejsce kładkę dla pieszych, którą dobrze pamiętamy.

Decyzja o zlikwidowaniu mostu zwodzonego zdziwiła wielu, a położona w latach 80. kładka raczej szpeciła niż zdobiła miasto. W 2007 roku podjęto więc decyzję o przywróceniu mostu zwodzonego, a raczej mostów zwodzonych, ponieważ dawny Most Wysoki, w miejscu którego również położono kładkę, również doczeka się przebudowy (prace właśnie trwają). Te historię jednak już znamy.

Na starej fotografii widzimy w tle ruiny zabudowań dawnego nabrzeża „Lübecker Ufer” (dziś Wybrzeże Gdańskie), a dalej zarys ul. Orlej. Jej imię wywodzi się od nazwy jednego ze spichrzów wzniesionych licznie w tej części miasta. Ta krótka ulica łączyła Most Niski z ul. Nowodworską. Nabrzeża po obu stronach mostu były gęsto zabudowane, przyportowe położenie rejony stanowiły bowiem jedne z najlepszych lokalizacji zarówno w handlu, jak i usługach. W pobliżu zachodniego brzegu Mostu Niskiego funkcjonował niegdyś Urząd Celny, nieopodal nabrzeża wschodniego na początku XX wiek wzniesiono ogromny, jak na owe czasy, Dom Handlowy – Kaufhaus Loewenthal. Co ciekawe, w okolicy kościoła pw. NMP mieścił się podobno dom publiczny.

Dziś tego nie widzimy, jednak przed wojną okolice mostu, Bulwaru Zygmunta Augusta, ul. Wodnej czy Studziennej stanowiły tętniące życiem, gęsto obstawione kamieniczkami centrum portowego miasta.  Szkoda, że to już przeszłość...