75 lat temu do Elbląga przybyli tramwajarze z Warszawy. Przyświecał im szczytny cel...

 fot. arch.

Marcin Mongiałło
napisz do mnie ‹
moje inne artykuły ‹

75 lat temu, 16 czerwca 1945 r., do Elbląga przybyli tramwajarze z Warszawy. Przyświecał im szczytny cel. Ich zadaniem było ponowne uruchomienie linii tramwajowej w naszym mieście.

Przypomnijmy, że w pierwszych miesiącach 1945 r. elbląska starówka legła w  gruzach. Oddziały wojsk radzieckich znalazły się pod Elblągiem już 23 stycznia. Rozpoczęły się ciężkie walki o miasto, w których zginęło około 5 tys. niemieckich oraz ponad 2,7 tys. radzieckich żołnierzy. 10 lutego 1945 roku Elbląg został zdobyty przez Armię Czerwoną. 19 maja 1945 r. przed ratuszem odbyła się uroczystość przekazania przez radziecką komendanturę symbolicznych kluczy do miasta władzom polskim. Po ponad 170 latach Elbląg ponownie znalazł się w granicach Polski. Niestety, walki zostały okupione zniszczeniem Starego Miasta, w tym także infrastruktury komunikacyjnej.

Celem uruchomienia linii tramwajowych ściągnięto fachowców z Warszawy. Torowiska, sieć trakcyjna i tabor znajdowały się niestety w tak opłakanym stanie, że eksperci zasugerowali przekazanie ocalałych maszyn i urządzeń do innych miast. Wytrwali tramwajarze nie poddali się jednak i zadecydowali inaczej. 1 czerwca 1946 r. wznowiono funkcjonowanie pierwszej linii tramwajowej ((Dworzec – Grunwaldzka – 3 Maja – 1 Maja – pl. Słowiański – Kowalska – Stary Rynek – Brama Targowa – Stoczniowa – Robotnicza – Browarna – Obrońców Pokoju), 1 listopada tego samego roku uruchomiono drugą (Bażantarnia – Marymoncka – Królewiecka – Stoczniowa – Brama Targowa – Stary Rynek – Kowalska – 1 Maja – grobla św. Jerzego – skrzyżowanie Bema/Mickiewicza), a 3 kwietnia 1947 r. – linię nr 3 (Pl. Słowiański – 1 Maja – Traugutta – Górnośląska – Cmentarz Komunalny Agrykola). Wśród zasłużonych, pierwszych powojennych motorniczych wymienić należy Honorowego Obywatela Elbląga Stanisława Piekarskiego (1905–1997), który został kierownikiem technicznym uruchomionego po wojnie zakładu (o nazwie Tramwaje Elbląskie).

Przypomnijmy w tym miejscu, że historia tramwajów w Elblągu jest bardzo długa. Pierwsze składy tramwajowe pojawiły się na ulicach naszego miasta... 22 listopada 1895 roku.

Co prawda już 11 grudnia 1866 roku na ulice Warszawy wyruszyły tramwaje konne i dzień ten można również uznać za początek historii tramwajów w Polsce, jednak dopiero w 1908 roku wprowadzono w Warszawie tramwaje elektryczne, a więc 13 lat później niż w Elblągu.

Elbląg wchodzi w skład stosunkowo wąskiego grona miast, w których kursują tramwaje. W całej Polsce istnieje bowiem zaledwie 15 systemów tramwajowych – dziesięć z nich to systemy normalnotorowe (1435 mm), a pięć wąskotorowe (1000 mm). Najmłodsza sieć tramwajowa powstała w... 2015 roku i znajduje się w Olsztynie. Być może włodarze tego miasta po prostu pozazdrościli nam tramwajów oraz zatęsknili za starymi czasami, bowiem system komunikacji tramwajowej istniał w Olsztynie w latach 1907–1965.

Warto nadmienić, że na przełomie lat 60. i 70. dalsze funkcjonowanie pojazdów szynowych w Elblągu stanęło pod znakiem zapytania. Ówczesne władze postanowiły bowiem wycofać tramwaje o rozstawie szyn 1000 mm z większości polskich miast, także z Elbląga. Jakimś cudem, jak również dzięki osobom zaangażowanym w zachowanie sieci tramwajowej w naszym mieście, Elbląg nie podzielił losu Legnicy (1968), Olsztyna (1965) czy też Bielska-Białej (1971).

W ostatnich  kilkunastu latach Tramwaje Elbląskie przeżywają okres rozwoju. Ważną datą był dzień 31 sierpnia 2002 roku. Oddano wtedy do użytku nową, dwutorową trasę w ciągu ul. płk. Dąbka (od pl. Jagiellończyka do ul. Obrońców Pokoju), otwierając tym samym dwie nowe linie: 4 i 5. 9 listopada 2017 r. oddano do użytku nową trasę tramwajową wzdłuż Gen. Grota Roweckiego i 12 Lutego o długości ok. 1 km, na którą skierowano linie tramwajowe nr 4 i 5.