11 grudnia 1866 roku na ulice Warszawy wyruszyły tramwaje konne, będące własnością GTDŻR (Głównego Towarzystwa Dróg Żelaznych Rosyjskich). Dzień ten stanowił inaugurację kursowania tramwajów w Warszawie, ale nie tylko. Dzień ten można również uznać za początek dziejów tramwajów w Polsce. Wszystko zaczęło się przed prawie sto pięćdziesięcioma laty w stolicy... jednak dopiero w 1908 roku wprowadzono w Warszawie trawaje elektryczne, a więc 13 lat później niż w Elblągu.
Tramwaje w Elblągu
Przypomnijmy w tym miejscu, że historia tramwajów w Elblągu jest również bardzo długa. Wczoraj, 22 listopada, minęła 121 rocznica rozpoczęcia kursowania tramwajów w naszym mieście - pierwsze składy tramwajowe pojawiły się na ulicach Elbląga 22 listopada 1895 roku.
Elbląg wchodzi w skład stosunkowo wąskiego grona miast, w których kursują tramwaje. W całej Polsce istnieje bowiem zaledwie 15 systemów tramwajowych – dziesięć z nich to systemy normalnotorowe (1435 mm), a pięć wąskotorowe (1000 mm). Najmłodsza sieć tramwajowa powstała w... 2015 roku i znajduje się w Olsztynie. Być może włodarze tego miasta po prostu pozazdrościli nam naszej sieci tramwajowej oraz zatęsknili za przeszłością, bowiem system komunikacji tramwajowej istniał w Olsztynie w latach 1907–1965.
Tramwaje w Elblągu rozpoczęły funkcjonowanie od samego początku jako elektryczne, co nie było zasadą (wiele sieci elektryfikowano dopiero z czasem). W związku z tym stanowią drugi w kolejności najstarszy system tramwajów elektrycznych (po Wrocławiu) wprowadzony na terenie obecnej Polski. Ciekawostką jest, iż linie tramwajowe zlokalizowane w naszym mieście mają nietypowy w przypadku obecnie funkcjonujących sieci rozstaw szyn – 1000 mm (identyczny rozstaw szyn posiadają linie w Bydgoszczy, Łodzi, Toruniu i Grudziądzu). Inną interesującą informacją jest ta, że do połowy lat 50. XX w. w Elblągu nie było pętli tramwajowej. W związku z tym po zakończonym kursie motorniczy musiał przejść na drugi koniec wagonu, aby poprowadzić kurs powrotny. Do 1968 roku linia przechodziła przez tereny Starego Miasta - tramwaj przejeżdżał pod Bramą Targową. Jak wskazuje dysponujący dużą wiedzą i doświadczeniem miejski przewodnik turystyczny Karol Wyszyński - ostatecznie zrezygnowano z tej trasy ze względu na konstrukcję bramy, która groziła zawaleniem. W związku z tym nowa linia została poprowadzona położoną w pobliżu ulicą Pocztową.
Warto nadmienić, że na przełomie lat 60. i 70. dalsze funkcjonowanie tramwajów w Elblągu stanęło pod mocnym znakiem zapytania. Ówczesne władze postanowiły bowiem wycofać tramwaje o rozstawie szyn 1000 mm z większości polskich miast, także z Elbląga. Jakimś cudem, jak również dzięki osobom zaangażowanym w zachowanie sieci tramwajowej w naszym mieście, Elbląg nie podzielił losu Legnicy (1968), Olsztyna (1965) czy też Bielska-Białej (1971).
W ostatnich 15 latach Tramwaje Elbląskie przeżywają okres rozwoju. Ważną datą był dzień 31 sierpnia 2002 roku. Oddano wtedy do użytku nową, dwutorową trasę w ciągu ul. płk. Dąbka (od pl. Jagiellończyka do ul. Obrońców Pokoju), otwierając tym samym dwie nowe linie: 4 i 5.
Rok temu, w związku z mijająca wówczas 120-letnią rocznicą uruchomienia w Elblągu linii tramwajowej, ukazał się pięknie wydany album "Tramwaje w Elblągu. 120 lat na torach", którego autorem jest elbląski historyk i podróżnik Tomasz Gliniecki.
...i w Warszawie
Jak już napisaliśmy wcześniej 11 grudnia 1866 roku na ulice Warszawy wyruszyły tramwaje konne. Dzień ten można uznać za początek dziejów tramwajów w Polsce. W związku z tym w stolicy odbędą się obchody 150. rocznicy uruchomienia tramwajów konnych w Warszawie, a co za tym idzie 150. rocznicy uruchomienia komunikacji tramwajowej w Polsce.
Główne obchody rocznicy zaplanowane zostały na niedzielę, 11 grudnia 2016 roku. Tego dnia, o godzinie 12, z placu Narutowicza rozpocznie się parada wagonów, która będzie wieść następującą trasą: plac Narutowicza – al. Jerozolimskie – al. Zieleniecka – Targowa – Trasa WZ – Zajezdnia „Wola”. W paradzie spotkać można będzie tramwaje, które na przestrzeni lat kursowały po ulicach Warszawy.
Po zakończeniu parady zaplanowany jest dzień otwarty w Zakładzie Naprawy Tramwajów T-3 przy ul. Młynarskiej. W celu dowozu gości na teren Zakładu zostanie zorganizowana linia specjalna, obsługiwana taborem zabytkowym.
